تحقیق حاضر از نوع پیمایشی و به روش توصیفی - همبستگی به بررسی نگرش ساکنان مناطق گردشگری روستایی شهرستان ایذه واقع در استان خوزستان نسبت به اثرات گردشگری روستایی در سال 1388 پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش ساکنان مناطق روستایی در روستاهایی بوده اند که دارای جاذبه گردشگری بوده و اثرات گردشگری در این روستاها توسط ساکنان درک شده اند که حجم نمونه آماری با استفاده از جدول تاکمن 335 و به روش تصادفی طبقه ای متناسب انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. متغیرهای مستقل این پژوهش عبارتند از ویژگی های فردی و حرفه ای ساکنان، میزان ارتباط آنان با گردشگران و وابستکی درآمد آنان به گردشگری، درک اثرات اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و زیست محیطی گردشگری است و متغیر وابسته آن نگرش ساکنان نسبت به توسعه فعالیت های گردشگری می باشد. نتایج حاصل از همبستگی بین متغیرها، ارتباط مثبت و معنی داری را بین متغیر نگرش ساکنان با متغیرهای سن، درآمد، میزان وابستگی به گردشگری، میزان ارتباط با گردشگران و درک اثرات را نشان داد.

از اوایل دهه هفتاد با تغییر قوانین و معیارهای شناخت شهر و روستا در تقسیمات کشوری، تبدیل روستاها به شهر و شکل گیری مراکز شهری کوچک در مناطق روستایی که از دهه 1970 در سایر کشورها به عنوان یک اقدام برای توسعه مناطق روستایی شروع شده بود نمود بیشتری یافت. حال با عنایت به این موضوع و کارکردهای شهرهای کوچک این سوال مطرح است که پیامدهای این اقدام بر جمعیت این مناطق و خانوارهای ساکن در آن جیست؟ لذا این تحقیق با هدف بررسی روند جمعیت و نظرات ساکنان روستاهای ارتقا یافته به شهر و نقاط پیرامون آن، از تبدیل روستاها به شهر انجام شده است. روش تحقیق اسنادی و پیمایشی و جامعه آماری خانوارهای ساکن در شهر اژیه و روستاهای حوزه نفوذ آن در استان اصفهان است که در سال 1375 از تبدیل روستای اژیه شکل گرفته است. حجم نمونه 190 خانوار ساکن در شهر اژیه و روستاهای حوزه نفوذ آن بوده که به صورت تصادفی و روش نمونه گیری سهمیه ای از شهر اژیه و روستاهای پیرامون انتخاب شده اند. بر اساس نتایج تحقیق، 73.5 درصد از پاسخگویان از این اقدام (تبدیل روستا به شهر) ابراز رضایت نموده و میزان رضایت از محل سکونت در 52.2 درصد خانوارهای ساکن در شهر اژیه، نسبت به قبل از شهر شدن بیشتر شده است. تعداد زیادی از ساکنان شهر به بهبود شرایط زندگی در آینده امیدوار شده و کمترین امیدواری در روستاهای حوزه نفوذ غیرمستقیم شهر وجود دارد. در خصوص ارائه خدمات به ساکنان در شهر نسبت به قبل از شهر شدن بهبود به چشم می خورد. ولی در خصوص محل تامین انواع نیازها قبل و بعد از این اقدام، تفاوت چندانی ایجاد نشده است. بنابراین تبدیل نقاط روستایی به شهر، با افزایش میزان رضایت از محل سکونت، افزایش امیدواری به بهبود شرایط زندگی در آینده و افزایش ارائه خدمات به ساکنان، باعث تثبیت جمعیت و کاهش مهاجرت می شود. لذا این کار می تواند اقدامی مناسب در خصوص تثبیت جمعیت در این مناطق برای جلوگیری از ایجاد مشکلات بیشتر در شهرهای بزرگ تر باشد. بدین جهت لازم است دولت با سرمایه گذاری در زیرساخت های این شهرها به تقویت بنیه اقتصادی آنها بپردازد و مشوق های مناسب را برای مشارکت مردم و سرمایه گذاری بخش خصوصی در فعالیت های تولیدی و خدماتی آنها فراهم نماید.

هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر توسعة گردشگری روستایی بر ویژگی های گوناگون فرهنگی ساکنان روستایی شهرستان جیرفت بود. برای تحلیل اطلاعات، از آماره تی و مدل تصمیم گیری چندمعیاره تاپسیس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که اثرگذاری گردشگری روستایی بر شش مؤلفة سبک پوشاک، مصرف مواد غذایی، گسترش مصرف گرایی، ارتباطات خانوادگی، زبان و گویش بومی، و مشارکت و احساس امنیت در روستاهای هدف گردشگری شهرستان جیرفت در سطح اطمینان 95 معنی دار است؛ با این همه، بیشترین اثر فرهنگی گردشگری بر دو مؤلفة گسترش مصرف گرایی و سبک پوشاک روستاییان بود. همچنین، نتایج نشان داد که سه روستای شاخص گردشگری در این شهرستان شامل ساردوئیه، دلفارد و دومار بیش از سایر روستاها در معرض تهدیدهای فرهنگی ناشی از گردشگری روستایی قرار دارند. بنابراین، توسعة گردشگری نه تنها به تداوم فرهنگ محلی در روستاهای شهرستان جیرفت کمک نکرده، بلکه آن را با تهدیداتی نیز مواجه ساخته است.

ارزیابی نگرش آبخیزنشینان به طرح های حفاظت خاک و آبخیزداری از پیش نیازهای موفقیت این طرح ها است. پژوهش حاضر بررسی مقطعی با هدف شناخت ابعاد نگرش آبخیزنشینان به عملیات آبخیزداری در استان خراسان رضوی طرح ریزی شده است. داده های این پژوهش با استفاده از پرسش نامه ی ساختاریافته جمع آوری شد که با مصاحبه ی حضوری با 60 پاسخ گو با کاربرد نمونه برداری تصادفی از دو حوزه ی آبخیز سد شهید یعقوبی و عمارت انتخاب شده بودند. اطلاعات با آمار توصیفی و تحلیل عاملی بررسی شد. نتایج نشان داد که دانش افراد به عملیات آبخیزداری زیاد است. نتایج نشان دهنده ی نگرش متوسط ساکنان آبخیز های برگزیده شده به آبخیزداری بود. نتایج تحلیل عاملی نیز مؤید آن بود که ابعاد نگرش افراد به عملیات آبخیزداری به ترتیب و بر اساس تأثیرگذاری در چهار عامل اقتصادی، اجتماعی، خدماتی و آموزشی قابل بیان است. تحلیل عاملی نشان داد که 66% تغییرات نگرش پاسخگو، به وسیله ی چهار عامل یادشده صورت می پذیرد.

دهیاری مهم­ترین و جدیدترین نهادی است که در عرصۀ مدیریت روستایی ایران شکل گرفته و مدیریت این نهاد بر عهدۀ شخصی به نام دهیار است. این نهاد عمومی غیردولتی به منظور ادارۀ امور روستا به صورت خودکفا و با شخصیت حقوقی مستقل در هر روستا تأسیس گردیده است. دهیاری به عنوان اهرم اجرایی دولت نقش مهمی در اجرا، نظارت و سازماندهی برنامه های توسعه در راستای دستیابی به سطحی مطلوب از توسعۀ پایدار روستایی دارد. این پژوهش با هدف تحلیلی بر رضایتمندی خانوارهای ساکن روستاهای شهرستان آق قلا از عملکرد دهیاری ها صورت گرفته است. پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر پیمایش است و جامعۀ آماری آن را خانوارهای ساکن در 8 روستای شهرستان آق قلا تشکیل می دهد که 346 خانوار به­عنوان حجم نمونه با فرمول کوکران تعیین گردید. به منظور ارزیابی عملکرد دهیاران در توسعۀ پایدار روستایی از 51 شاخص در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی منطبق بر 48 بند وظیفه محوله به دهیار در قالب طیف لیکرت استفاده شد. ابزار جمع آوری داده ها مبتنی بر پرسش نامۀ محقق­ ساخته که روایی محتوایی آن توسط اساتید و متخصصان تأیید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ برابر 84 درصد به دست آمده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل همبستگی کای اسکوئر و مقایسه میانگین فریدمن و کروسکال والیس در محیط نرم افزاری SPSS و برای تهیه نقشه از نرم افزار ArcGis استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی در مؤلفه های مورد بررسی نشان می دهد که رابطۀ معنادار تا سطح اطمینان 99 درصدی بین سطح تحصیلات با متغیرهای اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی وجود دارد؛ همچنین نتایج آزمون کروسکال­والیس نشان­دهندۀ تفاوت معنادار 99 درصدی سطح رضایت روستاییان در هشت روستای مورد مطالعه از عملکرد دهیاری­ها در زمینه های مختلف است. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، مهم­ترین مشکل دهیاری ها کمبود منابع مالی برای توسعۀ روستا بوده و میزان رضایت از عملکرد دهیاری ها در ابعاد مورد بررسی در روستاهای پرجمعیت تر به خاطر قدرت مطالبه گری ساکنان، بسیار بیشتر از روستاهای کم جمعیت بوده است. از اینرو تشویق و ترغیب دهیاری ها در اجرایی کردن طرح های درآمدزا با ارائه طرح های فرادستی در راستای منابع پایدار درآمدی امری ضروری و اجتناب­ناپذیر است.

هدف و ایده اصلی معیشت پایدار استفاده از منابع، دارایی ها و سرمایه های موجود (انسانی، اجتماعی، مالی، طبیعی، نهادی و فیزیکی) در مناطق روستایی بدون آسیب رسانی به محیط می باشد. بر این اساس، دارایی ها و سرمایه های روستایی می تواند پایه گذار دست یابی به اهداف معیشت پایدار روستایی باشد. هدف این مقاله عوامل بهبود معیشت پایدار روستایی از دیدگاه روستاییان استان اردبیل می باشد. این تحقیق، از لحاظ هدف توسعه ای، و از لحاظ ماهیت توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. در این تحقیق روش گرد آوری داده ها برای پاسخ گویی به سئوالات تحقیق، به دو صورت اسنادی (داده های ثانویه) و پیمایشی (داده های اولیه) و ابزار مورد استفاده در روش پیمایشی پرسش نامه و مصاحبه بوده است. روایی صوری پرسش نامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسش نامه صورت گرفت و با داده های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS، پایایی بخش های مختلف پرسش نامه تحقیق73/0 الی 82/0 بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل تحلیل عاملی استفاده شد و نتایج این مدل نشان داد مهم ترین عوامل بهبود معیشت پایدار از دیدگاه روستاییان در منطقه مورد مطالعه شامل چهار مولفه (کارآفرینی و تقویت زیرساخت اقتصادی، حمایت از طرف عرضه و اقدام مداخله ای دولت، تقویت سرمایه اجتماعی و توانمندسازی اجتماعی و مدیریت زیست محیطی و تقویت زیرساخت فیزیکی) است که مقدار واریانس و واریانس تجمعی تبیین شده توسط این چهار عامل 66/60 می باشد. و در نهایت، بر اساس نتایج تحقیق پیشنهادات کاربردی ارائه شده است.

زمینه و هدف: احساس امنیت اجتماعی به عنوان یک پدیده روان شناختی و اجتماعی، تحت تاثیر تجربه های مستقیم و غیرمستقیم افراد از شرایط متفاوت اجتماعی است که انسان ها برای دست یابی به زندگی سالم و تداوم روابط اجتماعی، نیازمند آن هستند و احساس امنیت پیش نیاز هرگونه توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محسوب شده و با سطح پیشرفت جامعه در ارتباط است. آگاهی از وضعیت احساس امنیت ساکنان یک اجتماع نقش موثری در شناخت چالش ها و راهکاری توسعه یک جامعه داشته و در جهت تقویت زیرساخت های آن عمل می کند. هدف این مقاله، تبیین رابطه پایداری اقتصادی با احساس امنیت اجتماعی ساکنان روستایی شهرستان اردبیل است.روش شناسی: این تحقیق، از نوع کاربردی و به روش تحلیلی- تبیینی است. روش کار به صورت میدانی بوده و اطلاعات از طریق پرسش نامه از 383 نفر از روستاییان شهرستان اردبیل جمع آوری شده است. روایی صوری پرسش نامه، توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد 30 پرسش نامه صورت گرفت و با داده های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS، پایایی بخش های مختلف پرسش نامه تحقیق 0.72 الی 0.81 به دست آمد.یافته ها: یافته های استنباطی تحقیق، نشان داد که به جز متغیر سازگاری با محیط، بین تمامی متغیرهای پژوهش (رفع فقر، کاهش آسیب پذیری، تنوع بخشی، کارایی و بهره وری) با احساس امنیت اجتماعی در مناطق روستایی شهرستان اردبیل، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.نتیجه گیری: نتایج آزمون رگرسیون چندگانه خطی، نشان داد که 4 متغیر پیش بین شامل متغیر رفع فقر، کاهش آسیب پذیری، کارایی و میزان بهره وری 41 درصد (41=R2) از میزان واریانس متغیر وابسته (احساس امنیت اجتماعی) را پیش بینی کردند.

توجه به گردشگری روستایی از سوی دولت ها و سازمان های غیررسمی به عنوان نوش دارویی برای بخشی از فشار ناشی از مشکلات کنونی جوامع روستایی (مهاجرت های روستایی، کاهش درآمد خانوارهای روستایی و افول کشاورزی روستایی) رو به افزایش است و به عنوان یک استراتژی برای توسعه اقتصادی دیده می شود. این در حالی است که حمایت ساکنین که تحت تاثیر نگرش آنان است یکی از مولفه های کلیدی در رویکرد توسعه پایدار گردشگری محسوب می شود. لذا این پژوهش با هدف بررسی سازه های موثر بر نگرش ساکنان شهرستان ایذه نسبت به گردشگری روستایی به روش پیمایشی انجام گرفته است و داده های جمع آوری شده با نرم افزارهای SPSS و AMOS آنالیز شده اند. همچنین به منظور تبیین سازه های موثر بر نگرش از رگرسیون به روش گام به گام استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد فعالیت های گردشگری توانسته در ایجاد فرصت های شغلی ساکنان به عنوان شغل دوم موفق باشد. تفاوت معنی داری بین نگرش زنان و مردان و نیز ساکنان دهستان های مختلف شهرستان نسبت به رضایتمندی و درک اثرات گردشگری وجود دارد. زنان نگرش مثبت تر و در نتیجه رضایتمندی بیشتری نسبت به گردشگری و اثرات آن دارند.